Ervaringen met oogbesturing

Ervaringen van instellingen

Oogbesturing op de dagbesteding

“Cliënten kunnen soms wel een half uur bezig zijn”

“De dag nadat jullie het apparaat hebben gebracht, is het binnen de dagbesteding meteen in gebruik genomen. Cliënten reageren er erg positief op! Wat me opvalt, is dat cliënten langere tijd (soms wel meer dan een half uur) bezig kunnen zijn. Ze kijken dan natuurlijk niet de hele tijd intensief, maar dat doet deze cliëntengroep ook niet naar regulier materiaal. Wat soms lastig is, is om het apparaat goed te positioneren ten opzichte van de cliënt. Ik kan me voorstellen dat wanneer je een apparaat aanschaft, je bijvoorbeeld een zwenkarm aan een muur of plafond bevestigd, zodat je meer bewegingsvrijheid hebt. Inmiddels zijn we ook al met twee cliënten wat intensiever gaan ‘spelen’. Dit zijn cliënten waarvan de omgeving het vermoeden heeft dat zij veel meer van hun omgeving begrijpen dan ze kunnen laten zien vanwege hun lichamelijke beperkingen. Opvallend is dat zij beiden vrijwel direct leken te beseffen dat zij zélf een beweging veroorzaakten. Bij deze cliënten is de concentratieboog opvallend lager: na hooguit 3 minuten hadden ze het plaatje wel gezien en wilden ze iets anders doen. Het is nog lastig om nu na 1 sessie te beoordelen of ze snel zijn uitgekeken op een spel, of dat we hun inzicht wellicht toch te hoog inschatten. De piano heeft al voor veel plezier gezorgd!”

 

Oogbesturing op het KDC

“Onze leerlingen konden eindelijk iets zelf doen”

“Op ons KDC zitten kinderen met een laag ontwikkelingsniveau en weinig motorische mogelijkheden. Wij hebben voor hen al een eigen snoezelruimte en waren benieuwd naar oogbesturing voor snoezelactiviteiten. Wij hebben het systeem intensief ingezet in allerlei groepen. Onze leerkrachten zijn erg enthousiast, onze kinderen konden eindelijk iets zelf doen.”

 

De PCEye op school

“Leerlingen zijn erg enthousiast”

“Sinds een aantal maanden beschikt onze school over 2 PCEye systemen die wij momenteel op 4 werkplekken kunnen inzetten. In totaal zijn er 5 leerlingen die actief gebruik maken van de PCEye. Deze leerlingen zijn zeer enthousiast. Vooral om het feit dat zij, net als hun klasgenoten, gebruik kunnen maken van een gewone pc en de educatieve software die gebruikt wordt.

In het begin stuitten we af en toe nog tegen kleine praktische problemen. Maar met de ondersteuning van rdgKompagne wordt er nu volop met de PCEye geoefend. Zo heeft rdgKompagne meegedacht over het gebruik van de juiste toetsenborden bij bepaalde programma’s en gezorgd voor een optimale werkplek.

De leerlingen die gebruikmaken van de PCEye hebben alleen een eigen werkomgeving. Wanneer een leerling is ingelogd, krijgt hij of zij alleen de programma’s te zien die voor hem of haar relevant zijn. De bureaubladen zijn zo ingesteld dat de pictogrammen groter zijn. In aparte mapjes worden de mogelijke bruikbare toetsenborden bewaard.

De kinderen zijn zeer gemotiveerd om met de PCEye te werken. Gelukkig zijn onze collega’s dat ook. Zij zien de absolute meerwaarde in het gebruik van de PCEye. Maar de kennis over het systeem en het gebruik ervan is nog niet altijd vanzelfsprekend. Belangrijk is dat ze geen ‘angst’ hebben om er gebruik van te maken. Het komt voor dat de leerling het beter weet dan de leerkracht. Gelukkig weten de leerkrachten dat ze te allen tijde een beroep kunnen doen op de ICT-afdeling en tot op heden werkt dit goed.

Twee fantastische praktijkvoorbeelden: Een kleuter van 6 jaar werkt nu dagelijks en zelfstandig in het programma Schatkist met de Muis. Hij is bezig met aanvankelijk leesonderwijs. Iets dat voorheen onmogelijk was. Een andere leerling van 13 jaar werkt al jaren met succes met de MyTobii. Nu hij via de PCEye een normale Windows pc kan bedienen, gaat er een wereld voor hem open. Hij maakt zelfstandig Powerpoint presentaties, werkt met nieuwsbegrip en een online methode voor spelling.

Voor de leerlingen die niet via een muis, toetsenbord of ander hulpmiddel een computer kunnen bedienen, is de Tobii PCEye een uitkomst.”

 

Proeftraject met oogbesturing

“Een goede gelegenheid om de mogelijkheden van oogbesturing uit te proberen”

“We hebben kinderen van verschillende niveaus het systeem laten uitproberen. Voor sommige kinderen hebben we geprobeerd of oogbesturing een goed alternatief zou zijn voor hun huidige communicatiehulpmiddelen, voor andere kinderen ging het om het bedienen van de computer. Voor onze instelling was oogbesturing nog geheel onbekend. Het proeftraject was voor ons een goede gelegenheid om de mogelijkheden uit te proberen en de werking voor onze kinderen in de praktijk te zien.

 

Oogbesturing in revalidatiecentrum Roessingh

“Luuks beste vriend is een computer”

Onderstaand artikel is verschenen in de katern Leven van De Twentsche Courant Tubantia.

Luuk van twee jaar heeft eindelijk een ‘vriendje’ gevonden. Iemand die hem begrijpt. Dat is bijzonder. Want praten, dat kan de tweejarige dreumes niet. En horen gaat ook moeizaam. Toch snapt zijn nieuwe ‘speelkameraadje’ hem. Tobii is dan ook geen gewoon vriendje. Het is een computer met oogbesturing.

Luuks ogen lichten op wanneer Angelo Lugtenberg in revalidatiecentrum Roessingh het oogbesturingssysteem tevoorschijn haalt. Ha, we gaan iets leuks doen, lijkt hij te denken. Op het beeldscherm verschijnen twee plaatjes. Eén van een taart en één van een clown. De uitdaging is nu dat Luuk naar het juiste plaatje kijkt.

„Waar is Bassie?” Luid en duidelijk formuleert Angelo de vraag, daarbij goed articulerend. Luuk twijfelt even. Vervolgens richt hij zijn ogen op de clown. Zodra zijn kijkers een fractie van een seconde op de afbeelding focussen, maakt Tobii duidelijk dat Luuk naar de juiste foto heeft gekeken. De taart komt in beweging en spat in het gezicht van Bassie uit elkaar.

Moeder Chantal Sanders uit Losser glimlacht tevreden. Elke vooruitgang – hoe klein ook – is voor Luuk en zijn ouders een grote overwinning. Wat voor buitenstaanders soms minuscule stapjes lijken, betekent voor hen een enorme winst.

Lees het volledige artikel.

 

Oogbesturing bij Avelijns Kinderdagcentrum ‘De Klim’

“Kinderen zelf worden er blij van, de begeleiding en ouders trots”

Onderstaand artikel is verschenen in het blad Spigul van Aveleijn.

“Bij Aveleijns kinderdagcentrum De Klim Op in Enschede wordt op proef gebruik gemaakt van een zogeheten oogbesturingssysteem. Vijf weken lang mochten de kinderen van het dagcentrum ervaren wat dit systeem brengt.

Super enthousiast zijn de kinderen van de Klim Op, nadat op initiatief van Beo Logopedie het oogbesturingssysteem op locatie geïntroduceerd wordt. Zoiets als dit hadden ze nog niet eerder gedaan! Voor zich zien zij een beeldscherm met een soort kastje ervoor. Dit kastje scant met infrarood licht de oogbewegingen van het kind en reageert daarop. De begeleider kan instellen welk programma gebruikt wordt, bijvoorbeeld een spelletje als het omdraaien van twee gelijke kaarten. Het kind ziet een kaart van een appel en pas als het kind kijkt naar de andere (omgedraaide) kaart van een appel, krijgt het die tweede appel te zien; een soort rups die de baan vorm geeft die het kind met de ogen volgt of balletjes die uiteen spatten als het ernaar kijkt.

Zo blijken er vele mogelijkheden te zijn, goed af te stellen op het niveau waarop het kind functioneert. Dit geldt voor het emotionele niveau, maar ook is het apparaat aan te passen aan de lichamelijke beperkingen. Het apparaat kan in de juiste houding worden gezet om de ogen van het kind te vangen.

Het oogbesturingsapparaat kan gebruikt worden als snoezelapparaat, maar ook als hulpmiddel om toe te werken naar eventueel later gebruik van een spraakcomputer met oogbesturing, zoals sommige kinderen zullen doen. Bij beide manieren van werken ziet de begeleiding resultaat bij de kinderen.

Een jongetje dat erg druk en ongeconcentreerd is, lukt het toch om wat langere momenten van concentratie te laten zien. Een meisje met zeer beperkt zicht en één oog kan er toch in slagen iets op het beeldscherm te laten gebeuren, met veel lachen als gevolg. Een ander meisje dat uiterst beperkt is in haar fysieke mogelijkheden, lukt het om met haar ogen pianotoetsen op het beeldscherm ‘in te drukken’. Zo is er bij veel van de kinderen ineens meer zich te krijgen op wat eigenlijk de mogelijkheden zijn met hun ogen, waar eerder niet de juiste middelen voorhanden waren om dit te toetsen. Onverwacht blijken ze iets te kunnen dat niemand echt voor zeker wist! De kinderen zelf worden er blij van, de begeleiding en ouders trots. Na deze vijf weken wordt besproken wat al dan niet het vervolg binnen Aveleijn zou kunnen zijn.”

 

5 PCEyes in Heliomare

“Oogbesturing helpt Zeda om zijn zelfstandigheid te vergroten”

Onderstaand artikel is verschenen in het H, het magazine van Heliomare.

Met je ogen de computer bedienen, zodat je schoolboeken kunt inzien en met je vrienden kunt chatten. Sinds kort is dat in Heliomare mogelijk. Door een gulle particuliere gift beschikken wij sinds kort over vijf computers met oogbesturing. Deze bedieningsvorm van de computer biedt veel mogelijkheden voor kinderen en volwassenen die motorisch niet in staat zijn een computer handmatig te bedienen en/of motorisch niet in staat zijn te spreken.

Meike Rijpers, ergotherapeut geeft toelichting. “Er komen steeds meer kinderen op onze scholen die zeer beperkt zijn in hun motoriek en/of hun communicatieve vaardigheden. Voor hen is het vaak ingewikkeld om actief deel te nemen aan het onderwijs of om zich uit te drukken. Je kunt je voorstellen dat dit voor kinderen die zowel fysiek als communicatief ernstig beperkt zijn helemaal lastig is. Oogbesturing biedt hen nieuwe mogelijkheden in leren en communiceren en maakt het voor hen ook mogelijk om spelletjes te doen.

Op de dependance van Heliomare onderwijs in Beverwijk zit de dertienjarige Zeda Rost. Sinds drie weken oefent Zeda met de oogbesturing. Hij boekt langzaam vooruitgang. Esther Scheijbeler is zijn ergotherapeut: “Het oefenen is intens en gaat met vallen en opstaan. Gisteren had hij een mindere dag en ook vandaag heeft hij moeite om de cursor met zijn ogen te bedienen. Waaraan dat ligt? Dat kan van alles zijn, slecht slapen, niet goed in z’n vel zitten of even geen zin hebben. Zeda is gewend om te communiceren met zijn Adremo hoofdsteun. Hij klikt hiermee naar links en rechts en is dus altijd actief aan het bewegen met zijn hoofd. Voor het computeren met de oogbediening moet hij zijn hoofd stil houden, dat kost veel inspanning.” Het aanleren van de oogbesturing heeft ook te maken met het cognitieve niveau van een kind. Esther: “Zeda’s niveau is Moeilijk lerend. Hem gemotiveerd houden is een uitdaging. Hij kan niet overzien wat de uiteindelijke voordelen voor hem zijn. Daarom krijgt hij meer tijd om de bediening te leren dan kinderen uit andere leerwegen. Zeda is nu aan het oefenen door middel van leuke spelletjes, zoals het taartengooispel. De spellen kunnen worden gepersonaliseerd, door bijvoorbeeld het gebruik van foto’s van bekenden uit zijn omgeving. Dat maakt het nog leuker.”

Lees het volledige artikel.

Oogbesturing op de IC

Onderstaand artikel is verschenen op Tilburg.com.

“Patiënten die op de Intensive Care aan de beademing liggen, kunnen niet praten en vanwege lichamelijke zwakte of een aandoening niet volledig bewegen. Om te zorgen dat zij tóch kunnen communiceren, maakt het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg als eerste ziekenhuis in Nederland structureel gebruik van oogbesturing als communicatiehulpmiddel.

Het ETZ maakt inmiddels al anderhalf jaar gebruik van de I-16, die mooie resultaten boekte voor patiënten op het gebied van communicatie. Dat begon bij de allereerste patiënt die er mee aan de slag ging. “Hij kon er prima mee overweg, schreef hele verhalen en had ‘s ochtends allerlei vragen en opmerkingen voor de artsen en verpleegkundigen klaarstaan”, weet Van Hees nog goed. “Ook mailde hij mij zijn bevindingen over het systeem, zodat ik daar weer van kon leren.” Daarnaast koestert Van Hees een andere treffende patiëntervaring. “Er kwam een jongen van negentien jaar met een dwarslaesie bij ons binnen. Aan de hoge bloeddruk en hartslag kon je zien dat hij erg onrustig was en ons van alles duidelijk wilde maken.” Vervolgens schoof hij de I-16 voor de neus van de jonge patiënt, die meteen opschreef dat hij erg veel last van nachtmerries had. “Doordat we dat wisten, konden we daar op inspelen”, geeft Van Hees het belang van goede communicatie tussen patiënt en zorgprofessional aan.”

Lees het volledige artikel.

Oogbesturing en het Rett-syndroom

Terre is een meisje met forse motorische beperkingen ten gevolge van het Rett-syndroom: Terre kan niet zelfstandig zitten, staan en lopen, heeft ernstige ademhalingsklachten en moeilijk instelbare epilepsie. Ze kan, zoals alle meisjes met Rett, haar handen niet goed gebruiken en kan niet praten. Ondanks haar meervoudige handicap is zij heel vrolijk en heeft ze een aanstekelijke lach. Ze kan genieten van kijken naar de dingen en mensen om haar heen.

Tot voor kort waren Terre’s communicatiemogelijkheden zeer beperkt. Terre maakte keuzes door haar blik te richten naar bijvoorbeeld twee verschillende soorten broodbeleg en maakte soms adequate geluidjes om aan te geven dat zij iets prettig of juist niet prettig vond.

Tijdens een passing met oogbesturing werd direct duidelijk dat deze techniek voor Terre een mogelijkheid bood om te leren communiceren. In deze passing werden verschillende activiteiten met boerderijdieren uitgeprobeerd, waarbij Terre keer op keer en zeer adequaat keek naar het paard, haar lievelingsdier. Nog tijdens dezelfde passing kon Terre al op verzoek de verschillende dieren aanwijzen.

Omdat haar communicatie nog in de kinderschoenen stond, is besloten om met Terre een oefentraject in te gaan, waarbij gericht werd gewerkt aan het leren aangeven van wensen en behoeften op het gebied van activiteiten, eten en drinken en verzorging. Na deze oefenperiode van een maand, is duidelijk geworden dat Terre kan categoriseren en zodoende kan communiceren met een dynamisch apparaat. Bovendien heeft ze een stukje vrijetijdsbesteding gevonden, omdat zij op haar C12 zelf spelletjes kan spelen.

Lees meer over het Rett-syndroom en over Terre op www.stichtingterre.nl.